Een meerderheid van de Nederlanders vindt dat we minder broeikasgassen moeten uitstoten, maar een overgroot deel vindt ook dat ze daar financieel niet onder mogen lijden. ²⁸³ 

Ondernemers zien ook een kloof tussen woorden en daden. Bedrijven die duurzame producten op de markt brengen, worden geconfronteerd met een frustrerende paradox: De meeste consumenten hebben een positieve houding ten opzichte van milieuvriendelijke producten en diensten, maar ze lijken vaak niet bereid om hun portemonnee te trekken. ²⁸⁴ 

consument ‘trekt consequentie niet’

Uit internationaal onderzoek blijkt dat maar weinig mensen hun leefstijl willen veranderen ‘om de planeet te redden’. Burgers zijn ongerust vanwege de klimaatcrisis, maar de meeste geloven dat ze al meer doen voor de planeet dan ieder ander, inclusief hun regering. ²⁸⁵ 

publiek betrekken bij de klimaatproblematiek

Mensen bewust te maken van de klimaaturgentie en te laten nadenken over het klimaat.
Tim Zijlstra
Klimaat campaigner ²⁸⁶ 

Er gaan steeds meer stemmen op om de inspanningen te richten op het basisniveau (d.w.z. op individuen en huishoudens) om een minder koolstofintensieve levensstijl na te streven. ²⁸⁷  De verantwoordelijkheid voor broeikasgassen uitstoot te verleggen naar het individu.

Wat is de invloed van de consument op de opwarming?

Terwijl grote oliemaatschappijen zoals ExxonMobil, Shell, BP en Chevron de grootste uitstoters van broeikasgassen zijn, zijn wij consumenten medeplichtig. Wij eisen de producten en energie gemaakt van de fossiele brandstoffen die zij leveren. ²⁸⁸  Zo’n 90% van de emissies van die grote bedrijven komen met de producten die zij maken van fossiele brandstoffen.
 
Er zijn grote verschillen tussen de koolstof-voetafdruk van huishoudens. Hoge inkomens staan doorgaans garant voor grote CO2-uitstoot.

De rijken hebben vooral een ‘dikke vinger in de klimaat-pap’, en – verrassend – dat zijn wij. Twee derde van de Nederlanders behoren tot de 10% rijksten op de wereld. En de rijkste 10% van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor de helft van de wereldwijde CO2-uitstoot. Twee van de drie Nederlanders heeft een CO2-uitstoot die negen keer te hoog is om de opwarming wereldwijd te beperken tot 1,5°. ²⁸⁹ 

We kunnen als individu niet:
- het systeem veranderen
- de energietransitie voor elkaar krijgen
- de economie omvormen naar Netto-nul
maar we kunnen wel:
- onze emissies beperken en zo onze koolstof voetafdruk verkleinen
- als doel Netto-nul nastreven
- ‘klimaat-vriendelijk’ gaan leven
- onze invloed aanwenden om ‘klimaat’ meer onder de aandacht te brengen.

Wie is verantwoordelijk voor de klimaat-crisis?

De grote uitstoters? Of hun klanten?

Deze discussie speelde al een halve eeuw geleden: “Zo zijn dan niet de oliemaatschappijen verantwoordelijk maar de mensen die hun produkten afnemen voor huisbrand en auto” schreef De Volkskrant in 1971. ⁴³⁹ 
En nog steeds is er een discrepantie tussen de rollen en verantwoordelijkheden in het huidige klimaatbeleid en de perceptie van verantwoordelijkheid bij huishoudens. ⁴⁴¹
De discussie wordt nog steeds gevoerd, of burgers een rol kunnen hebben in het beschermen van onze aarde, aldus Tom Bailey, van de ‘Jump’ campagne die mensen wil bewegen om klimaatvriendelijk te leven. ⁴⁴³
Een onderzoek concludeert dat de consument verantwoordelijk is voor zijn aandeel in de opwarming en ook voor de indirecte emissies. ²⁹⁰  Een ander onderzoek stelt: Er wordt steeds meer erkend dat individuen een grotere rol moeten spelen bij het terugdringen van broeikasgassen. ⁴⁴⁵

Gaat het beleid meer gericht worden op het beperken van de uitstoot? Dat zou een stap voorwaarts zijn. Maar het betekent nog niet dat de consument ‘onderwerp van beleid’ is. Het is niet te verwachten dat de overheid de consument gaat aanspreken als ‘beperker van de klimaat-opwarming'.
 

Klimaatbeleid gericht op huishoudelijke consumptie en gedragsbeslissingen is de sleutel tot een toekomst met weinig uitstoot. ⁴⁴⁷

‘iedereen’ moet in actie komen

Een onderzoek van de universiteit van Leeds concludeert dat we allemaal, van politici en leiders van steden en bedrijven tot individuele burgers, een belangrijke rol moeten spelen. En het is duidelijk dat we individueel veel kunnen doen en dat dit een van de gemakkelijkste en snelste manieren is om te beginnen. ⁴⁴⁹ 
Overmatige consumptie en de klimaatschadelijke broeikasgassen die daardoor worden veroorzaakt zijn
dingen waar we iets aan kunnen doen, stelt het project ‘UNDP Climate Box’ ⁴⁵¹ 

Gedragsverandering? een dubbele boodschap.

"Al tientallen jaren vertellen we mensen ‘verander je gedrag’, zonder te zeggen: Verander je gedrag. 
We zeiden 'wees groener' of 'vlieg minder', maar ondertussen wijzen alle dingen die gedrag sturen de andere kant op. Al deze subtiele en minder subtiele signalen hebben letterlijk de andere kant op geduwd - en wij vragen ons af waarom er niets verandert."
Aldus Joseph Merz, directeur van het Merz Institute, een organisatie die onderzoek doet naar de systemische oorzaken van de klimaatcrisis en hoe deze aan te pakken.