Mag het een graadje meer zijn?
1,5 graden, een wankel doel
Met enig vertrouwen koersen we op de 1,5°C opwarming af. En als het mis gaat, grijpen we naar paardemiddelen. Klimaatverandering lijkt een maatschappelijk gezelschapsspel: wie ziet de kantelpunten als eerste? Want wat staat er te gebeuren? Zitten we wel safe met onze 1,5° doelstelling? En liggen we op schema?
“Klimaatverandering is een feit en de enige optie die we nog hebben is alles te doen wat in ons vermogen ligt om de wereldwijde temperatuurstijging onder de 1,5° te houden.” Heleen de Conink, klimaatwetenschapper 1
De aarde warmt op en we hebben ons al bij dat feit neergelegd. Ertegen vechten lijkt niet veel te helpen. Maar inmiddels zien we dat de opwarming ongunstig uit pakt en dat het daarom goed is om deze zo klein mogelijk te houden. Internationaal zijn er afspraken over gemaakt, waarbij 1,5° is gekozen als ‘uiterste grens’. Dat is niet willekeurig, maar een afweging ‘tussen wetenschap en economie’.
Die grens van 1,5° opwarming is fel bevochten. Landen samen bepalen hoeveel temperatuurstijging acceptabel is, maar laten zich daarbij wel door de wetenschap. Duizenden klimaatwetenschappers werkten samen aan het vaststellen van deze grens, op verzoek van bijna 200 landen.
2 Het doel van de afspraken is het beperken van gevaarlijke niveaus van opwarming.
3
Eindeloze emissies, toch binnen 1,5° ?
De verschillende klimaat-scenario’s nemen een punt op de horizon waarop de emissies netto nul zullen zijn. De uitstoot stoppen gaat namelijk niet, want de wereld blijft broeikasgassen produceren. Daarom rekent het IPCC met 'CO2 afvang'. We kunnen binnen 1,5° opwarming blijven door op grote schaal CO2 uit de lucht te halen. 4 De mogelijkheden daarvoor zijn tot nu toe echter beperkt. Geo-engineering zou kansen bieden, maar wetenschappers raden dat af, omdat de gevolgen onduidelijk zijn. 5
1,5° is al in zicht
Inmiddels zijn we Parijs al bijna 10 jaar gepasseerd en doemt de grens van 1,5° al op. Klimaatverandering gaat sneller dan gedacht en wetenschappers verwachten dat we in de eerste helft van het komende decennium 1,5° opwarming zullen hebben bereikt. 6 Zelfs al zouden we vandaag stoppen met fossiele brandstoffen, dan is er nog steeds een kans dat we de veilige grenzen zullen passeren. 7 De tijd die we nog hebben om binnen 1,5° te blijven wordt kleiner, omdat we blijven uitstoten en omdat we de de processen in de atmosfeer beter begrijpen. 8
Is 2° ook goed?
Het verschil tussen 1,5° en 2° is vooral de onomkeerbaarheid. Bij 2° bereiken we een kantelpunt: er worden processen in gang gezet die het onmogelijk maken om de opwarming van de aarde nog terug te draaien. Het ijs rond de Noordpool zal compleet smelten, koraalriffen verbleken en ecosystemen zijn voor altijd verwoest.
9 Rond 1,5°C tikt het klimaat ‘points of no return’ aan.
10
Schadelijke omslagpunten in de natuur vormen enkele van de ernstigste bedreigingen voor de mensheid. Als deze omslagpunten worden bereikt, zal dit grote schade toebrengen aan de levensondersteunende systemen van onze planeet en de stabiliteit van onze samenlevingen bedreigen.
11
Recent onderzoek heeft aangetoond dat omslagpunten en cascades zich al voordoen, niet bij een opwarming van 1,5° of 2°, maar op dit moment.
12 Daarom is het niet veilig om 2° aan te houden, concluderen wetenschappers.
13
De opwarming gaat vooral in de oceanen zitten.