Gaat het klimaat kapot?
Een logische vraagstelling, gezien de alarmerende berichten. Maar het goede nieuws is dat het klimaat wel ‘blijft’, alleen wordt het ‘onaangenamer’ op onze planeet, vooral voor arme mensen en arme landen. Het alarmerende is dat er kantelpunten aan zitten te komen, die we nu nog kunnen vermijden. Daarom ‘schreeuwen’ klimaatdeskundigen zo hard.
“Stop de klimaatverandering, voordat het te laat is.” 36
Veranderingen die wij nu veroorzaken door onze dagelijkse keuzes en gedrag, zullen nog lang doorwerken. De emissies daarvan zijn niet meer ongedaan te maken. Het klimaat zal daarom nog zeker duizend jaar ‘beïnvloed’ zijn of blijven. 37 Is het echt ‘vijf voor twaalf’?
Globaal kun je 3 gezichtspunten onderscheiden:
1. Het valt wel mee, de opwarming gaat wel door, maar de gevolgen zullen niet katastrofaal zijn.
2. We kunnen nog bijsturen, al zal dat veel inspanning en geld kosten.
3. Het is al te laat. In de oceanen is inmiddels zoveel warmte opgeslagen, dat zelfs als we nu stoppen met onze emissies, de opwarming al te ver is voortgeschreden en omslagpunten niet meer te ‘vermijden’ zijn.
1. Het valt wel mee
Dit is de ‘populaire’ opvatting, onder politici, deskundigen en het publiek. De wereld is op weg naar Net-zero in 2050. Het is een moeilijke weg, maar we kunnen er komen, als iedereen z’n steentje bijdraagt, overheid, bedrijfsleven en consument.
Het is misschien nog niet te laat om enkele van de ergste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen of te beperken. NASA Science 38
2. We kunnen nog bijsturen
Als we het houden bij ‘business-as-usual’ zal de opwarming gevaarlijke vormen aannemen. Omslagpunten, die al in zicht zijn, zullen het klimaat onherstelbaar veranderen. En een kettingreactie is daarna waarschijnlijk, waardoor ook andere omslagpunten ‘aangestoten worden’. Dringende actie is dus geboden. Dit is de wetenschappelijke visie van het IPCC en vele andere deskundigen. Nu kunnen we nog voorkomen dat de aarde meer dan 1,5°opwarmt, maximaal 2°, maar dan moeten we alles ingezetten en dat zal een grote inspanning vergen.
3. Het is al te laat
Sommige klimaatwetenschappers en wetenschapsjournalisten
39 menen dat we al te laat zijn met het nemen van maatregelen en dat de uitstoot van het verleden al voldoende is om de kantelpunten te bereiken.
“Klimaatverandering is geen klif waar we van af vallen, maar een helling waar we van af glijden.” 40 Kate Marvel Amerikaanse klimaatwetenschapper
Wat er nog in de pijplijn zit
Zelfs al zouden alle emissies morgen stoppen, dan zou de opwarming, door fossiele brandstoffen gedreven, nog enkele decennia doorgaan. Diep in de oceanen is warmte opgeslagen en die stijgt naar de oppervlakte. Wetenschappers schatten de opwarming die ‘in het vat zit’ op meer dan 0,5°C.
41 Als die warmte naar de ruimte uitgestraald is, zal de temperatuur op aarde stabilizeren. Natuurijke processen zorgen er dan voor dat het teveel aan CO2 verwijderd wordt uit de atmosfeer. In theorie kan de opwarming dus ‘teruggedraaid worden’.
Maar is daar een kans op? De mens stopt niet met uitstoten van broeikasgassen en zeker niet vandaag. Voorlopig is het ‘business-as-usual’. Want ondanks alle inspanningen om de emissie terug te brengen, stoten we meer uit dan afgesproken in 2015 in Parijs. In het meest optimistische scenario stevent de wereld af op zo’n 1,7° opwarming, blijkt uit onderzoek.
42
Deze uitkomst is in lijn met de harde grens van maximaal 2° opwarming uit het Parijsakkoord, hoewel het nog steeds boven het streefgetal van 1,5° ligt. In het pessimistische scenario, dat alleen concreet en geloofwaardig klimaatbeleid meeneemt, is de wereld onderweg naar 2,6° opwarming, en zal de temperatuur ook na het jaar 2100 blijven stijgen.
Wat in het vat zit kunnen we dus optellen bij wat we in de toekomst nog gaan uitstoten. Geen wonder dat sommigen zeggen dat het klimaat ‘niet meer te redden is en we zullen moeten leven met de gevolgen van onze uitstoot.
