Koolstof budget
Om binnen de 1,5° te blijven kunnen we nog maar een beperkte hoeveelheid broeikasgassen uitstoten. Wetenschappers berekenen hoeveel ton CO2 nog kan worden uitgestoten tot een bepaald jaar, bijv. 2050. Dit wordt het koolstof budget genoemd. De gedachte ‘achter het budget’ is dat er een rechtstreeks verband is tussen de alle emissies bij elkaar opgeteld en de stijging van de temperatuur.
82
De mens heeft sinds het begin van de Industriële Revolutie al veel fossiele brandstoffen verstookt. Het budget wat nu nog over is, is daar maar een klein deel van. En dat zal niet in twee eeuwen, maar in enkele decennia ‘op zijn’. Binnen het budget blijven is moeilijk. De verleiding is groot om de grote voorraden fossiele brandstoffen nog verder aan te spreken.
Het budget wordt niet beperkt door fossiele brandstoffen, want die zijn er nog in overvloed. Daarom wordt een groot deel van fossiele voorraden ‘onbrandbaar’ genoemd.
83
Op raken, een grens bereiken, dat geldt niet voor fossiele brandstoffen, want die zijn er nog in overvloed. En daar wringt het. Als we de voorraden helemaal opstoken in de komende eeuw(en), gaan we heel ver over het budget heen. Want de ‘ingebakken emissies’ daarvan zouden anders vrijkomen bij verbranding en daarmee zou het budget ver overschreden worden.
Een groot gedeelte van de fossiele brandstoffen moet daarom in de grond blijven.
90 Er is berekend dat max. 90% van de voorraden fossiel niet aangesproken mogen worden. Van alle van olie en gas moet 60% en van de beschikbare voorraad kolen 90% ongebruikt blijven.
Wat gebeurt er als het budget wordt overschreden? Daarvoor wordt wel de analogie van de badkuip gebruikt. Het maakt niet uit hoe langzaam je een badkuip van 120 liter vult, als je meer dan 120 liter water in het bad laat lopen, stroomt het over. Dit principe is helder en we komen het elke keer tegen als we een bad nemen. 91 Toegepast op het klimaat is 1,5° de rand van de badkuip en het water alle CO2 die sinds het begin van de Industriële Revolutie de lucht is ingegaan.
Het koolstof budget is erg krap
Elke ton koolstofdioxide die wordt bespaard is des te belangrijker omdat het budget zo extreem krap is. En zelfs als de gemiddelde temperatuurstijging over meerdere jaren meer dan 1,5° bedraagt, is het goed om vooraf zoveel mogelijk uitstoot te hebben bespaard. Elke bespaarde ton leidt immers tot minder wereldwijde temperatuurstijging en dus minder schade, legt Prof. Dr. Niklas Höhne van het Nieuw Klimaat Instituut in Keulen uit. 92
Budget op wereldschaal bekeken
De CO2 die rijke landen in het verleden hebben uitgestoten, zit nog steeds in de lucht en doet nog steeds z'n opwarmende werk. 93 De vraag mag daarom worden gesteld: is het budget voor rijke landen al op? Zelfs een kans van 50% om onder de 1,5° te blijven vereist onmiddellijke en radicale emissiereducties. Dit zou betekenen dat de uitstoot zeer snel moet worden teruggebracht, maar dat strookt niet met het huidige hoge energieverbruik en ideeën van economische groei. Sommige wetenschappers menen dat er voor ontwikkelde economieën helemaal geen koolstofbudget meer is. 94
Persoonlijk budget
Als je kijkt naar het koolstofbudget per generatie zie je dat het meeste budget al is opgebruikt, vooral door de generaties van na de 2e Wereldoorlog. De uitstoot ‘tijdens het leven’ van degene die nu wordt geboren is nog maar 1/8 van iemand met bouwjaar 1950, uitgaande van de grens van 1,5°. 95
Naast een ‘wereld’ CO2-budget kun je ook een persoonlijk koolstofbudget voorstellen.
96 Een eerlijke berekening is alle ‘wereld-budget’ delen door 8 miljard wereldburgers. Je weet dan wat je nog kunt ‘verstoken’. Dat valt tegen voor de moderne consument. En helemaal voor de echte rijken. In Westerse landen wordt weinig rekening gehouden met dat budget. Vrijwel iedereen zit er met z’n dagelijkse leefwijze ver overheen.
Als je het ‘persoonlijk’ ziet en opvat, is de conclusie eenvoudig: je persoonlijke uitstoot moet snel naar beneden. Anders leef je op kosten van niet-consumenten en van komende generaties.
Klimaatverandering – de eerste signalen
100 jaar geleden schreef een krant over opwarming door ‘opstoken fossiel’.
Eind jaren 50 verscheen het klimaat in een documentaire. Oliebedrijven deden al in de jaren 70 onderzoek naar de gevolgen van het verstoken van fossielle brandstoffen. Interne rapporten wezen op gevaren, die later ook in beeld kwamen in bedrijfs-films. In de media werd vanaf de jaren 70 aandacht aan de opwarming besteed.
1912, krantenartikel
Steenkool verbruik beïnvloedt het klimaat, kopte een Nieuw-Zeelandse krant.
84
1958, documentaire
‘De Ongeketende Godin’ uit 1958 vertelt dat het verstoken van fossiele brandstoffen leidt tot opwarming. De ijskappen zullen smelten en de zeespielgel zal stijgen.
85
Vanaf de jaren 70 is klimaatverandering onderwerp geweest in verschillende TV films en documentaires. 86 Fossiele bedrijven maakten hun eigen voorlichting-films over het klimaat, zoals Shell 87 en BP. 88
Dagladen
In 1969 en 1977 verschenen in The New York Times artikelen over klimaat opwarming. Een Nederlandse krant beschreef in 1968 het effect van vliegen op het CO2 gehalte in de afmosfeer:
“Catastrofe als we verdere aantasting van ons levensmilieu niet voorkomen Naar schatting geven alleen al de straalvliegtuigen, die van en naar New Vork vliegen, ongeveer 36 miljoen ton kooldioxide per jaar aan de lucht af. Dit gas heeft een „broeikas"-effect: het laat de warmte van de zon wel toe, maar verhindert dat die weer in de ruimte terugkeert .... Tegen het einde van deze eeuw zullen we mogelijk genoeg kooldioxide de lucht ingestuurd hebben om de atmosferische temperatuur met gemiddeld twee graden Celsius omhoog te brengen. Dit zou vrij spoedig ingrijpende klimatologische gevolgen kunnen hebben. Zo zou op vele plaatsen de ijskap kunnen gaan smelten, waardoor tal van wereldsteden onder water zouden komen te staan.” Artikel in de Leeuwarder Courant van 1968 89
