verkleinen van je voetafdruk, praktisch
Er zijn veel manieren om emissies te beperken op grote schaal en op persoonlijke schaal, door consumptie-patronen, energiegebruik en manieren van vervoer.
338 Onderzoekers concluderen dat het grootste deel van de koolstof voetafdruk van huishoudens teruggebracht kan worden door al beschikbare ‘low-carbon’ opties.
339
Opmerkelijk genoeg worden de beste manieren om je koolstof voetafdruk te verkleinen genegeerd door overheid en in het onderwijs. De vier acties die het meeste zoden aan de dijk zetten zijn:
1. een plantaardig dieet,
2. vermijden van vliegen,
3. leven zonder auto en
4. kleinere gezinnen.
340
De gemakkelijkste manier om je uitstoot van broeikasgassen te verminderen is door minder te kopen. 341
Compenseren of voorkomen?
Er zijn verschillende mogelijkheden om je persoonlijke CO2 uitstoot te compenseren, bijv. door ‘klimaat credits’ te kopen. We zouden bomen kunnen planten. Een boom legt gemiddeld ongeveer 60 gram CO2 vast per dag. Per Nederlander zouden we jaarlijks zo'n 700-800 nieuwe bomen moeten planten om onze uitstoot te compenseren. Dat is grofweg een hectare bos per persoon.
342
Maar het is efficienter om schade te beperken, dan om deze weer 'goed te maken'. Dat zie je bij ontbossing in de tropen. Door onze voedsel keuze, vlees en zuivel, verdwijnen er tropische bossen, om plaats te maken voor plantages of weiland. Daarmee komen grote hoeveelheden CO2 vrij. Dit kun je compenseren door geld te geven aan herbebossingsprojecten (via CO2 'punten', 'carbon credits'). Maar uit onderzoek blijkt dat het tegengaan ontbossing meer 'winst' oplevert, ook voor de biodiversiteit.
343
Energie – op persoonlijk niveau
Een kritische beschouwing van het persoonlijke energieverbruik
Onze moderne westerse leefstijl is zeer energie-behoeftig. Een manier van leven zonder fossiele energie is nauwelijks denkbaar. Er wordt veel te weinig duurzame energie opgewekt om die grote energievraag op te vangen. Voor verwarmen en koelen van de woning, transport en vakantie hebben we veel energie nodig. Maar ook voor ons voedsel, want de landbouw draait op fossiel, oa kunstmest. En voedsel van ver maakt veel vliegkilometers en zeemijlen. Daarnaast zitten er grote hoeveelheden energie in de spullen die we kopen.
Energieverbruik vooral ‘onzichtbaar’
Een groot deel van het energieverbruik zit in ‘niet-energie’ goederen en diensten. 344 Ons voedsel ‘bevat’ veel fossiele energie, oa vanwegde de kunstmest, die veel energie vraagt. 345 Veel van ons energieverbruik vindt plaats in het buitenland en importeren we via de spullen die we kopen. En ook het transport vanaf de fabriek, vaak in een ver land, naar de winkel, kost veel energie.
Hoeveel energie gebruikt een gemiddelde Nederlander?
Je kunt dit berekenen door het totale engieverbruik van Nederland te delen door het aantal mensen dat in ons land leeft. Een gemiddelde Nederlander blijkt 193 kWh per dag te verbruiken. 346 Maar deze berekening is niet helemaal nauwkeurig, omdat de ‘import’ van energie, in de vorm van spullen, niet wordt meegenomen. En ook niet wat Nederland exporteert aan energie en energie-houdende producten.
het minimum
‘persoonlijk’
Kijk je naar wat ‘minimaal nodig’ is voor wat wordt genoemd ‘een universele, behoorlijke levensstandaard’, dan ligt het energieverbruik daarvan per persoon op dat van Cuba: 500 Watt per persoon. 347 Veel lager dan van de Nederlander. Ga je uit van de Duurzame Ontwikkelings Doelen (SDG’s) van de Verenigde naties, dan kom je hoger uit, op 1300 Watt per persoon, wereldwijd.
De kloof
Er blijkt een flinke kloof te zijn tussen wat je ‘persoonlijk’ kunt opwekken en je huidige verbruik. Wil je zelf energie opwekken, dan zijn er maar weinig mogelijkheden. Als je een grote tuin hebt, zou je bomen kunnen kweken, en die later als brandhout gebruiken in een (hoog efficiente) houtkachel. De enige haalbare ‘elektrische’ oplossing is tot nu toe zonnepanelen. Kun je daarmee in je energievraag voorzien?
Stel je hebt 10 panelen ter beschikking, per persoon. In Nederland wekken 10 zonnepanelen 3150 kWh per jaar op.
348 Dat is omgerekend zo’n 360 W ‘continu’. Daarmee heb je aan elektriciteit 360 Wh per uur beschikbaar.
Per dag gerekend is de opbrengst 8630 Wh, bijna 9 kWh. Wat kun je daarmee, op ‘dagelijkse basis’? Een zuinige koelkast gebruikt per dag 685 Wh, 1/13 deel van je dagopbrengst.
349 Met een kleine elektrische auto (150 Wh/km) rijdt je 28 km per dag, als je alle elektriciteit van je 10 zonnepanelen daarin stopt.
350 Een warmtepomp vraagt ongeveer 8800 Wh per dag.
351
Je ziet dat je met je zonnepanelen niet ver komt. Je kunt met de opbrengst net het huis verwarmen, of er een eindje met de auto mee rijden. Maar dan moet de koelkast wel uit blijven. En dan hebben we het dan nog niet over de enorme hoeveelheden energie die in je dagelijkse boodschappen zit.
