Groene Groei
Waarom groene groei?
Onze welvaart gaat gepaard met schade aan natuur en milieu. Economische voorspoed leidt vrijwel overal op de wereld tot een grotere ecologische voetafdruk van de consument. In de moderne samenleving wordt economische groei beschouwd als het belangrijkste beleidsdoel.
180 Maar groei veroorzaakt schade en daarom economische groei ontkoppeld worden van de ecologische gevolgen. Groene Groei betekent wél economische groei, maar geen schade aan klimaat, natuur en milieu.
Die ontkoppeling blijkt echter niet zo eenvoudig. Er is volgens deskundigen zelfs geen empirisch bewijs voor.
“Onze huidige mondiale politieke economie lost problemen op door business as usual groei, waardoor kostbare tijd verloren gaat om emissies effectief te verminderen om menselijk lijden en de ineenstorting van ecologische systemen op een onvoorstelbare schaal te voorkomen.” Thomas P. Gloria Harvard Extension School 181
sommige landen laten ontkoppeling zien, maar die is veel te weinig
De emissiereducties die landen met een hoog inkomen hebben bereikt door absolute ontkoppeling blijven ver achter bij de eisen van Parijs. Met de bereikte percentages zouden deze landen gemiddeld meer dan 220 jaar nodig hebben om hun emissies met 95% te verminderen, waarbij ze 27 keer hun resterende 1,5°C fair-shares zouden uitstoten. Om hun eerlijke 1,5°C-aandelen te halen en tegelijkertijd de economische groei te handhaven, zouden de ontkoppelingspercentages tegen 2025 gemiddeld met een factor tien moeten toenemen. 195
Met elektriciteit kan je geen cement, staal, plastic en ammoniak maken
Om echt groene groei te bereiken moeten de vier belangrijkste grondstoffen klimaat-vriendelijk worden geproduceerd. De vier “materiële pijlers van de moderne beschaving” - cement, staal, plastic en ammoniak - kunnen nu slechts worden gemaakt met kolen, olie en gas. Met elektriciteit lukt dat niet. De wereldeconomie kan niet zonder deze vier grondstoffen en heeft daarvoor dus grote hoeveelheden fossiele brandstoffen nodig. Ook vliegen, verschepen en vrachtvervoer zijn alleen mogelijk door fossiel te verbranden, met alle emissies van dien, schrijft Vaclav Smil, de beroemde energie- en systeemtheoreticus, emeritus aan de Universiteit van Manitoba en auteur van meer dan 40 boeken over energie, milieu en industrie. 196
Moeten we wel willen groeien?
Zolang er geen ontkoppeling is tussen economie en de schadelijke gevolgen voor klimaat en milieu, is het onverstandig om te willen blijven groeien. De groeiende klimaat-crisis bedreigt de toekomst van onze kinderen. Misschien moeten we wel kiezen: een bloeiende economie of een leefbare wereld. "De belangrijkste vraag die je moet beantwoorden is: wil je in 2050 nog een economie hebben of nog een leefbare wereld?” stelt Dirk Schoenmaker, hoogleraar Banking en Finance. 197 “Dan is gedragsverandering nummer één. We kunnen bijvoorbeeld niet zo veel blijven vliegen. Dat moet je durven én willen. Maar als je de economie voorop blijft stellen, dan komen we daar nooit.”
Groene producten
Wat zijn Groene producten?
De term “groene producten” wordt gewoonlijk gebruikt om producten te beschrijven die het milieu tijdens de productie, het gebruik of de verwijdering proberen te beschermen of te verbeteren door hulpbronnen te sparen en het gebruik van giftige stoffen, vervuiling en afval tot een minimum te beperken. Groene producten bieden dus potentiële voordelen voor het milieu en de menselijke gezondheid.
198 Het aanbod van groene producten is sinds de jaren 60 aanzienlijk gegroeid, vooral de laatste 15 jaar.
Duurzame consumptie betekent verantwoord producten kiezen met het milieu in het achterhoofd. Milieuvriendelijke producten hebben een lagere impact op het milieu gedurende hun hele levenscyclus, d.w.z. van de grondstoffen die worden gebruikt bij de productie tot het ontwerp, het transport naar de eindgebruiker, de gebruiksduur en de mogelijkheid om ze te recyclen.
199 ‘Groen’ en ‘duurzaam’ en ‘milieuvriendelijk’ zijn geen beschermde begrippen. In Europa is niet vastgesteld wat een milieuvriendelijk product is, maar er zijn enkele criteria die kunnen helpen bij het identificeren van producten die waarschijnlijk duurzamer zijn.
Duurzame producten kunnen onderscheiden worden in:
- Producten van natuurlijke oorsprong
- Energie-efficiënte producten
- Producten die lang mee gaan
- Streekproducten
Het antwoord op de vraag wat een product "groen" maakt, kan ingewikkeld zijn. Denk aan de vele potentiële invloeden op de menselijke gezondheid en het milieu gedurende de levenscyclus van het product - van de winning van grondstoffen tot de productie, het gebruik en de afvalverwerking. 200
Adverteren van ‘groene producten’
Groene producten zijn vooral marketing en de manier waarop ze aan de man worden gebracht, wordt niet door iedereen gewaardeerd. De Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM) is kritisch. Een valkuil bij het formuleren van duurzaamheidsambities is het gebruik van algemene, vage termen zoals klimaatneutraal, CO2-neutraal of duurzaam. 201 Bedrijven moeten daarom met hun teksten over duurzaamheid concreter zijn en duidelijk maken wat ze echt gaan doen. 202 ‘Klimaatneutraal in 2050’ klinkt natuurlijk aardig, maar hoe is de klimaat impact van het bedrijf nu?
helpen groene producten het klimaat?
Zijn groene producten ze ‘goed’ voor het klimaat? Dat valt te betwijfelen, want vrijwel alle producten en diensten hebben wel ‘iets fossiels’, omdat ze met olie, kolen of gas tot stand zijn gekomen. Groene producten zijn daarom niet goed voor het klimaat, maar hooguit iets minder schadelijk dan ‘gangbare’.
De milieubelasting van producten gedurende hun hele levenscyclus valt niet te ontkennen. 203
Duurzame producten – nader bekeken
Om te ontdekken wat een duurzaam product is gaan we te raden bij bedrijf dat producten beoordeelt op duurzaamheid. Bij het onderoek wordt de hele levenscyclus van een product wordt bekeken. Daaruit rolt een score, die afweegt hoe een product presteert op een aantal vlakken. Er word gekeken naar de behandeling van arbeid en de gebruikte materialen en wat er gebeurt aan het einde van de levensduur van een product. Maar ook hoe nuttig het product is en dus hoe ‘goed’ het gebruik van hulpbronnen is.
Om een score van 100 te halen, moet een product
- volledig circulair zijn,
- een neutrale of regeneratieve impact hebben
(bijvoorbeeld door gebruik te maken van materialen die koolstof vastleggen) gedurende de levenscyclus,
- op een positieve manier bijdragen aan het levensonderhoud van de mensen die het product maken,
- en geen schade toebrengen aan mensen of dieren.
Deze topscore is zeer moeilijk te behalen. Een score van 50 of hoger wordt als 'zeer goed' beschouwd, vertelt Eva Gladek van Dayrize.
206
“De groenste optie: niet kopen!” Green Consumerism: A Quick Introduction [ ]